Nie bez powodu wielu Polaków spędza wakacje z rodziną lub znajomymi w górach. Tatry są tak często odwiedzane głównie za sprawą bogatej kultury oraz tego, że są jednym z najpiękniejszych regionów przyrodniczych w Polsce. Ta przyrodnicza różnorodność sprawia, że są w gronie najcenniejszych ekosystemów naszego kraju. Niezwykle bogata flora i fauna przyciąga turystów z całego świata, którzy pragną zanurzyć się w dzikiej przyrodzie górskiego krajobrazu.
Tatry – krótka charakterystyka
Tatry są najwyższym pasmem w łańcuchu Karpat, a ich glacjalny charakter jest czymś unikatowym w skali Polski, dzięki czemu zaliczane są do najwyższej kategorii jeśli chodzi o atrakcyjność. Na terenie tych gór znajduje się objęty ochroną Tatrzański Park Narodowy, a dodatkowo Tatry przynależą do Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO. Ich polska powierzchnia wynosi 175 km2, czyli 22,3% całości. Reszta pasma, czyli pozostałe 610km2 znajduje się na terytorium Słowacji. Tatry dzielą się na Tatry Zachodnie oraz Tatry Wschodnie. Najwyższym szczytem pierwszych po polskiej stronie jest Starorobociański Wierch o wysokości 2176 m. Jeśli chodzi o Tatry Wschodnie, największym szczytem jest północno-zachodni wierzchołek znanych nam wszystkim Rysów o wysokości 2499 m.
Flora polskich Tatr, czyli gnidosz, buk i różne endemity
Polskie Tatry są bogate w dużą różnorodność roślin, które doskonale przystosowały się do surowych warunków tego środowiska. W wyższych partiach Tatr, na skalistych zboczach i w piargach, spotkać można sosny karłowate oraz limby, które dzięki swojej małej wysokości odporne są na silne wiatry czy zamiecie śnieżne. Zauważyć można łatwo również kosodrzewinę, popularnie zwaną „świergotką górską”, która tworzy gęste zarośla i stanowi ochronę przed erozją gleb. Na wysokogórskich szczytach polskich Tatr spotkać można wiele gatunków roślin alpejskich. Cechuje je niezwykłe przystosowanie do ekstremalnych warunków i potrafią być bardzo wytrzymałe na niską temperaturę, silne wiatry, śnieżyce czy krótki sezon wegetacyjny. Wśród nich można znaleźć kwitnącego latem na skalistych stokach, pięknego gnidosza alpejskiego, który tworzy kolorowe dywany. Charakterystycznym gatunkiem tej strefy klimatycznej jest również goździk skalny, który charakteryzuje się białymi lub różowymi kwiatami.
Niższe partie polskich Tatr są zalesione i obfitują w różne gatunki drzew. Jednym z najpospolitszych jest buk, którego charakteryzuje gładka kora oraz specyficzne orzęsienie na liściach. Gęste lasy w dolinach i na stokach tworzy również jawor, który znany jest z pięknych, liściastych koron oraz charakterystycznego wzoru na korze. W wyższych partiach Tatr dominują świerki i modrzewie, głównie ze względu na trudniejsze warunki. Te góry to bogactwo różnego rodzaju roślin, więc nie może też zabraknąć tutaj endemitów, czyli unikalnych gatunków rosnących tylko w tym konkretnym regionie, które objęte są szczególną ochroną. Jednym z takich gatunków jest turzyca tatrzańska, którą spotkać można tylko w niektórych partiach Tatr. Jest gatunkiem zagrożonym, który wymaga specjalnej uwagi ze strony ochrony przyrody. Innymi przykładami endemitów tatrzańskich, które warto podziwiać są omieg górski, sasanka alpejska oraz kozłek tatrzański.
Fauna polskich Tatr – kozice, niedźwiedzie i wiele gatunków pięknych ptaków
Polskie góry są miejscem, gdzie żyje wiele interesujących gatunków zwierząt. Zacząć można od dużych ssaków, gdzie jednym z najbardziej rozpoznawalnych jest kozica. To charakterystyczny górski koziołek, który z gracją porusza się po skalistych zboczach. Bardzo łatwo można ją spotkać i jest uznawana za symbol polskich Tatr. Innymi ssakami, które turyści mogą spotkać na szlaku są niedźwiedź brunatny, wilk szary, koziorożec alpejski czy jeleń. Wszystkie te gatunki odgrywają ważną rolę w ekosystemie górskim oraz warto pamiętać, że także są chronione. Polskie Tatry nie są szczególnie bogate w gady oraz płazy w porównaniu do niektórych innych regionów, ale i tam można znaleźć kilka ciekawych gatunków. Niektórymi z nich są traszki, salamandry, jaszczurki żyworodne oraz jaszczurki zwinki. W górskich potokach i stawach natomiast spotkać można także żaby oraz ropuchy, które wpływają na ekosystem przez swoją rolę w łańcuchu pokarmowym.
Tatry to absolutny raj dla miłośników ptaków. Wiele gatunków przyciągających wzrok swoim kolorowym upierzeniem oraz pięknym śpiewem można spotkań w górskich lasach. Jednymi z najbardziej typowych ptaków są pomurnik i płochacz halny. Pierwszego gatunku należy szukać ocienionych ścianach skalnych, zaś drugi można spotkać wszędzie, ponadto jest to na tyle odważny ptak, że potrafi nawet wybierać okruchy spod nóg jedzących turystów. Wiosną można wypatrywać też podróżniczka, którego unikatowy podgatunek występuje właśnie w Tatrach. Latem śpiewy ptaków cichną i warto skierować wzrok do góry, ponieważ jest to czas na poszukiwanie ptaków drapieżnych. By zobaczyć jedyną parę orła przedniego trzeba mieć bardzo duże szczęście. Częściej można natomiast zobaczyć szybujące kruki, trzmielojady i myszołowy. Szlaki wzdłuż górskich strumieni sprzyjają obserwacji pluszczy i pliszek górskich, zaś na polanach dostrzec można drozda obrożnego. Jeśli chodzi o ptaki, które można zobaczyć w polskich Tatrach jesienią, to są to te, które nie opuszczają gór na zimę i latają w poszukiwaniu pożywienia. Intensywne żerowanie, które pomoże przetrwać trudny zimowy okres sprawia, że można zaobserwować dzięcioły, głównie dzięki charakterystycznemu postukiwaniu. W lasach liściastych można przy odrobinie szczęścia dostrzec niezwykle rzadki gatunek dzięcioła białogrzbietego. Bardzo łatwo natomiast spotkać i zobaczyć z bardzo bliskiej odległości orzechówkę. Ten gatunek ptaka upodobał sobie wyjadanie smakołyków prosto z talerzy turystów odpoczywających przy jednym z najbardziej znanych schronisk – pod Morskim Okiem. W tatrzańskich lasach żyje dużo gatunków ptaków, ale głównie od szczęścia i cierpliwości zależy to, czy się je zobaczy. Warto wyposażyćsię w lornetkę, która takie obserwacje ułatwi.